Chay4b - Thái độ cần có đối với những người sai lầm, tội lỗi

Thái độ cần có
đối với những người sai lầm, tội lỗi

1. Sự thánh thiện cốt ở tình yêu hơn ở sự trong sạch hay nhân đức

Đọc Tin Mừng, ta thấy: mặc dù Đức Giêsu là người hết sức thánh thiện, nhưng Ngài lại sống một cách rất hòa đồng với những người tội lỗi (x. Lc 15,2). Thái độ của Ngài đối với người tội lỗi khác hẳn với những người Pharisêu. Những người này luôn luôn tìm cách tránh xa những ai họ cho là tội lỗi, và họ rất khó chịu trước thái độ gần gũi người tội lỗi của Đức Giêsu.

Thật ra họ cũng có lý của họ, vì Cựu ước đã đưa ra những luật lệ về sự «thanh sạch» rải rác ở nhiều nơi, đặc biệt ở sách Lêvi các đoạn từ 11 đến 16. Những luật này khuyên người Do Thái không ăn, không tiếp xúc, và tránh xa những vật bị coi là ô uế. Chẳng hạn những người bị phong cùi (x. Lv 13, 2-17), những người mắc bệnh lậu (x. Lv 15, 2-15), những phụ nữ có tháng; những loài sống dưới nước mà không có vảy (x. Lv Đnl 14, 9-10), hay những loài chim như đại bàng, diều hâu, ó biển, quạ, đà điểu, cú, bồ nông, ó, cò, diệc… (x. Đnl 14, 11-18), và nhiều loài vật khác. Xác chết của những con vật ấy mà đụng vào ai hay bất kỳ vật gì, thì người ấy, vật ấy trở nên ô uế, cần phải tẩy uế. Những người tội lỗi cũng bị coi là ô uế và người tốt lành không nên đến gần họ (x. Ds 16, 26).

Người Pharisêu xa lánh những vật mà Cựu ước cho là ô uế một cách nhiệm nhặt và chi tiết hơn cả chính luật lệ đòi hỏi nữa. Họ nghĩ sai lầm rằng càng giữ nhiệm nhặt những luật đó, thì họ càng trở nên thanh sạch, thánh thiện trước mặt Thiên Chúa và đạo đức trước mặt mọi người. Vì dân chúng cũng nghĩ như thế, nên khi họ giữ luật đó càng nhiệm nhặt bao nhiêu thì họ càng được mọi người ca tụng là đạo đức bấy nhiêu. Và càng được tiếng là thánh thiện thì họ càng phải tránh giao tiếp với những người tội lỗi để giữ được danh tiếng tốt đẹp ấy.

Còn Đức Giêsu, Ngài không suy nghĩ và hành động như họ. Đang khi họ lấy việc giữ luật và việc cử hành những nghi thức tôn giáo bề ngoài làm chuẩn mực quan trọng cho sự thánh thiện, thì Đức Giêsu lại rất coi thường chuẩn mực ấy. Ngài coi tình yêu đối với mọi người và lòng khoan dung đối với người tội lỗi mới là chuẩn mực và là cốt yếu của sự thánh thiện. Vì cốt tủy của thánh thiện là nên giống như Thiên Chúa, nguồn mạch thánh thiện. Mà để giống Thiên Chúa thì điều cốt yếu nhất là phải giống Ngài về mặt bản chất, nghĩa là phải có tình yêu. Vì «Thiên Chúa là Tình Yêu» (1Ga 4,8.16) chứ không phải là bất kỳ điều gì khác. Ngài thì vô cùng quyền năng, Ngài thì vô cùng thanh sạch, v.v… nhưng Ngài không là quyền năng, không là thanh sạch, v.v… mà chỉ là tình yêu.

Vì thế, nếu giống Ngài ở trong mọi phẩm chất khác, mà không giống Ngài ở tình yêu, thì không phải là thánh thiện. Người nào trong sạch như thiên thần, hay có đủ mọi nhân đức nhưng lại không có tình yêu, người ấy không phải là người thánh thiện, vì cốt tủy của người ấy không giống Thiên Chúa. Còn những người tuy ít nhân đức, tuy còn ít nhiều tội lỗi, nhưng lại có nhiều tình yêu, thì người ấy giống Thiên Chúa hơn. Thật vậy, trước mặt Thiên Chúa, một người thu thuế bị mang tiếng là tội lỗi nhưng có tình yêu và lòng khiêm nhượng vẫn có thể được Đức Giêsu coi là thánh thiện và công chính hơn một người Pharisêu hằng được mọi người nể phục vì sống trong sạch và giữ luật hết sức nhiệm nhặt nhưng lại thiếu tình yêu và lòng khiêm nhượng (x. dụ ngôn hai người lên đền thờ cầu nguyện: Lc 18,9-14). Do đó, là người theo Chúa, ta nên biết điều chủ yếu phải bắt chước Thiên Chúa là điều gì. Nếu không, việc theo Chúa của ta chỉ là «công dã tràng».

2. Tình yêu đòi hỏi cứu người tội lỗi chứ không phải xa lánh họ

Quan niệm của Đức Giêsu như thế, nên Ngài không ngần ngại đến với những người tội lỗi, hòa mình với họ để có thể cảm hóa họ. Đối với Ngài, dù họ tội lỗi đến đâu, họ cũng là «con cháu tổ phụ Ápraham» cả (Lc 19,9; x. 13,16), nên họ cần được cứu khỏi tình trạng tội lỗi ấy. Mà muốn cứu họ thì không thể cứ xa lánh họ như chủ trương của những người Pharisêu, mà phải đến gần họ, tiếp xúc với họ, sống chan hòa với họ, để họ cảm nghiệm được mình thương yêu họ. Họ có cảm được mình yêu thương họ thì họ mới chịu nghe và thực hành những điều hay lẽ phải mình giãi bày. Còn tỏ ra khinh bỉ và xa lánh họ thì chỉ khiến họ xa mình và đẩy họ vào con đường tội lỗi hơn. Đối với Ngài, điều quan trọng là cứu họ chứ không phải là giữ luật về sự «thanh sạch» của Môsê. Tình yêu chân thật đòi buộc phải nghĩ như thế! Giao du với những người tội lỗi này, Ngài đành phải chấp nhận Ngài bị mất uy tín –thứ uy tín giả tạo và phi lý– trước mặt những người Pharisêu và giới lãnh đạo tôn giáo, khiến họ trách móc Ngài. Ai sợ mình mất uy tín hơn là sợ người ta mất linh hồn thì tình yêu của người ấy đối với tha nhân quả là quá mỏng!

Ngài đã dạy các môn đệ: «Hãy yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét anh em, hãy chúc lành cho kẻ nguyền rủa anh em và cầu nguyện cho kẻ vu khống anh em» (Lc 6, 27-38). Kẻ thù hay kẻ đang làm hại mình mà mình cũng phải yêu thương, huống gì những anh chị em mình đang lầm lỡ, yếu đuối, lạc đường và đang tiến về vực thẳm…! Chính Thiên Chúa và Đức Giêsu đã làm gương này cho chúng ta. Thánh Phaolô viết: «Hầu như không ai chết vì người công chính, hoạ hoằn lắm có người dám chết vì một người lương thiện. Thế mà Đức Kitô đã chết vì chúng ta, ngay khi chúng ta còn là những người tội lỗi; đó là bằng chứng Thiên Chúa yêu thương chúng ta» (Rm 5, 7-8).

Nếu Thiên Chúa nại vào sự thánh thiện của Ngài mà xa tránh và khinh bỉ những người tội lỗi, thì số phận của loài người chúng ta hiện nay ra sao? Lúc ấy ai cũng đều là tội lỗi thì còn ai dám tự hào rằng mình thánh thiện? Tình yêu đã khiến Thiên Chúa bất chấp sự thánh thiện của mình để đến hòa mình với nhân loại tội lỗi. Thiên Chúa đã coi tình yêu quan trọng hơn sự thánh thiện của Ngài, và chính vì thế Ngài mới đúng là thánh thiện. Vì sự thánh thiện hệ tại tình yêu hơn là hệ tại sự trong sạch hay hệ tại có được vô vàn nhân đức!

Vậy, ta thánh thiện được bao nhiêu mà lại tự hào về sự thánh thiện ấy để xa tránh anh chị em mình mà mình cho là tội lỗi? Hãy noi gương Đức Giêsu, Ngài không hề dị ứng với những người tội lỗi, mà chỉ dị ứng –thậm chí rất dị ứng– với những người mang danh đạo đức mà lại kiêu ngạo, tự mãn, ích kỷ, thiếu tình thương, thích bắt bẻ, khinh bỉ và kết án người khác (x. Mt 12, 1-14; Ga 9, 40-41; Mt 23; v.v… ).

3. Giá trị của một người tội lỗi ăn năn trở lại

Đức Giêsu hỏi những người Pharisêu: «Người nào trong các ông có một trăm con chiên mà bị mất một con, lại không để chín mươi chín con kia ngoài đồng hoang, để đi tìm cho kỳ được con chiên bị mất?» (Lc 15,4). Câu hỏi ấy của Đức Giêsu –với cụm từ «Người nào trong các ông… lại không…» –cho thấy việc bỏ lại 99 con chiên không bị lạc để đi kiếm con chiên lạc, là một cách hành xử thường tình của con người. Ngữ cảnh của đoạn văn này khiến ta phải hiểu là người chăn chiên đã phải lo cho 99 con còn lại ở một nơi an toàn có người khác canh giữ trước khi ra đi tìm con chiên lạc. Chứ Đức Giêsu không phải là người không biết tính toán: chỉ tìm có một con chiên lạc mà liều để mặc cho 99 con kia ra sao thì ra! Hiểu theo cách ấy xem ra không đạt lý!

Tuy nhiên, điều đáng cho ta suy nghĩ và thắc mắc tìm hiểu là câu kết luận của Đức Giêsu: «Trên trời cũng thế, ai nấy sẽ vui mừng vì một người tội lỗi ăn năn sám hối, hơn là vì chín mươi chín người công chính không cần phải sám hối ăn năn» (Lc 15,7). Tại sao lại có vẻ nghịch lý như vậy?

Thường thì người tội lỗi nào thật sự ăn năn trở lại –nghĩa là quyết định dứt khoát không quay về con đường cũ tội lỗi nữa– thì cũng đều có một giá trị rất lớn trước mặt Thiên Chúa mà có thể những người thánh thiện khác ít có được, vì:

– Họ đã có một quá khứ tội lỗi, nên họ không bao giờ dám tự hào về bản thân mình. Nhờ đó họ dễ khiêm nhường sâu xa hơn, mà khiêm nhường lại chính là nền tảng rất vững chắc của sự thánh thiện.

– Họ đã kinh nghiệm được sự yếu đuối và mỏng dòn của con người, nên họ rất dễ thông cảm sâu xa với những người yếu đuối, tội lỗi khác. Sự thông cảm này khiến họ bao dung và yêu thương người tội lỗi hơn. Sự cảm thông và bao dung này lại là một giá trị lớn trước mặt Thiên Chúa. Và một khi họ đã trở nên thánh thiện, họ cũng dễ dàng cảm hóa được người tội lỗi hơn nhờ kinh nghiệm trở lại của họ.

– Họ càng phạm tội nhiều thì khi được Thiên Chúa tha tội, họ càng cảm nghiệm được tình thương của Thiên Chúa nhiều hơn, và do đó họ yêu mến Thiên Chúa nhiều hơn: «Ai được tha nhiều thì yêu mến nhiều. Còn ai được tha ít thì yêu mến ít» (x. Lc 7, 36-50).

– Đối với trần gian, những người tội lỗi quay trở về thường có nhiều kinh nghiệm về cuộc đời, nhất là về mặt trái của nó. Do đó, họ thường có một sự khôn ngoan nào đó mà người chưa từng phạm tội không có được.

Nếu họ thật sự quay trở về và yêu mến Thiên Chúa, Ngài có thể biến chính quá khứ tội lỗi của họ trở thành một giá trị đem lại lợi ích lớn lao cho chính họ và cho người khác(x. Rm 8, 28), nhờ tình yêu họ có được đối với Thiên Chúa và sự cảm thông và yêu thương đối với đồng loại.

Vậy chúng ta đừng tự hào về sự thánh thiện hay đạo đức của mình mà khinh bỉ hay xa lánh người tội lỗi. Rất có thể khi họ quay trở về với Thiên Chúa, thì họ lại thánh thiện và có giá trị cao hơn chúng ta rất nhiều trước Thiên Chúa. Thánh Âu Tinh là một thí dụ điển hình cho trường hợp này.

Nguyễn Chính Kết

Bấm vào đây để trở về bài chia sẻ:
Hãy vui mừng đón nhận những người tội lỗi hối cải
(https://chiasethanhuu.blogspot.com/2019/03/chay4.html)